دیابت نوعی بیماری مزمن است که در آن بدن نمی‌تواند از گلوکز استفاده و یا آن را ذخیره کند. گلوکز نوعی قند است که اگر در خون جمع شود باعث بالا رفتن قند خون می‌شود.
دیابت یک بیماری گا‌ها خاموش است که حتی خود فرد هم از مبتلا بودن به آن مطلع نیست. به‌دلیل اهمیت زیاد این بیماری، ۱۴ نوامبر به عنوان روز جهانی دیابت مشخص شده است و همین بهانه‌ای شد تا امروز در این مطلب قصد داریم به موضوع بیماری دیابت بپردازیم.
دیابت چیست؟
در بدن ما هورمونی وجود دارد به‌نام انسولین که قفل سلول ها را باز کرده و سبب می شود که گلوکز وارد سلول شده و به مصرف انرژی برسد. دیابت وقتی حادث می شود که در بدن ما انسولین کافی برای وارد کردن گلوکز بداخل سلول ها وجود نداشته باشد. این سبب می شود که گلوکز در خون تجمع بیابد و در اصطلاح می گوئیم که قند خون افزایش پیدا کرده است.
دو نوع اصلی از این بیماری وجود دارد؛ دیابت نوع ۱ و نوع ۲ به جز این دو نوع اصلی به پیش‌دیابت و دیابت بارداری نیز می‌توان اشاره کرد.
نوع ۱: که در آن بدن یا انسولین تولید نمی‌کند و یا اینکه انسولین کم تولید می‌کند. فقط ۱۰-۵ درصد دیابت‌ها از نوع یک هستند و بیشتر در کودکان دیده می‌شود. در این نوع، بیمار باید روزانه انسولین تزریق کند.
نوع ۲: که در آن بدن مقداری انسولین می‌کند، ولی سلول‌ها به انسولین پاسخ نمی‌دهند. در حدود ۹۵-۹۰ درصد دیابت از نوع دو می‌باشد. این نوع دیابت بیشتر در مردان بالای ۴۰ سال که چاق هستند دیده می‌شود. میلیون‌ها نفر از مردم در سرتاسر دنیا مبتلا به دیابت نوع دو هستند، ولی از وجود آن خبر ندارند.
نوع دیگری از این بیماری، دیابت بارداری است. این نوع دیابت در طی حاملگی و بدون سابقه دیابت ظاهر می‌شود. دیابت بارداری بر روی رشد جنین اثر می‌گذارد. دیابت بارداری باعث مشکلات تنفسی، ناهنجاری‌های مادرزادی برای جنین و زایمان زودرس برای مادر می‌شود. در صورت عدم درمان دیابت بارداری، مادر در آینده به دیابت نوع دو مبتلا خواهد شد.
چگونه تشخیص دهیم دیابت داریم؟
افراد مبتلا به دیابت به صورت پیوسته علائم خاصی را تجربه می‌کنند. این علائم عبارتند از:
تشنگی شدید
تکرر ادرار
کاهش وزن
افزایش گرسنگی
تاری دید
عدم تحرک
بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها
تاول زدن مکرر پوست
عفونت لثه‌ها
خستگی شدید و بی دلیل
دیابت نوع ۲ به آهستگی ایجاد شده و علائم کمتری نیز ایجاد می‌کند. معمولا هنگام تشخیص دیابت نوع ۲، به‌طور متوسط ۵ سال از ابتلا به این بیماری می‌گذرد. در شروع، علائم شبیه دیابت نوع ۱ می‌باشد، ولی چون به آهستگی ایجاد می‌شود معمولا توجه بیمار را به خود جلب نمی‌کند.
سایر علائم دیابت نوع ۲ عبارتند از:
احساس سوزش و مور مور شدن در دست‌ها و پاها
تاخیر در التیام زخم‌ها و بریدگی‌ها
عفونت‌های ادراری
ناتوانی جنسی
چون تشخیص علائم دیابت نوع ۲ خیلی مشکل است، معمولا این بیماری در آزمایشات چک آپ و یا دوره‌ای تشخیص داده می‌شوند. درصد قابل ملاحظه‌ای از مردان که بعلت ناتوانی جنسی مراجعه می‌کنند، پس از بررسی مشخص می‌شود که دارای بیماری دیابت نوع ۲ هستند که از وجود آن مطلع نبوده‌اند. گا‌ها قند خون بیمار بالا است، ولی هنوز معیار‌های دیابت را ندارد که به آن حالت پیش دیابت می‌گویند. سرانجام درصد قابل ملاحظه‌ای از این بیماران مبتلا به دیابت خواهند شد.
چه غذاهایی باعث بالا رفتن قند خون و دیابت می‌شوند؟
یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد دیابت نوع ۲، برنامه غذایی افراد است. ویژگی‌های غذایی که اصولا برای خوردن انتخاب می‌کنیم، مثل چرب بودن و یا شیرین بودن در ابتلا به دیابت تاثیرگذار است؛ بنابراین با رعایت یک رژیم غذایی سالم می‌توان این بیماری را کنترل و یا از آن جلوگیری کرد.
همچنین با شناسایی مواد غذایی نادرست می‌توانیم از غذاهایی که سبب بالا رفتن قند خون می‌شوند مانند برنج، نان سفید، میوه‌های خشک و نوشیدنی‌های ورزشی و انرژی‌زا دوری کنیم.
چه کسانی به دیابت مبتلا می‌شوند؟
هر کسی ممکن است به دیابت دچار شود. اما افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، در خطر بیشتری هستند. از شاخص‌‌های دیگر افزایش خطر ابتلا به دیابت، چاقی، کلسترول بالا، فشار خون بالا و عدم تحرک بدنی است.
خطر ابتلا به این بیماری با بالا رفتن سن نیز بیشتر می‌شود. افرادی که بالای ۴۰ سال سن و اضافه وزن دارند بیشتر در خطر ابتلا به دیابت هستند. با این حال ابتلا به نوع ۲ این بیماری در سنین پایین‌تر نیز در حال افزایش است. همانطور که گفته شد دیابت بارداری در خانم‌های باردار نیز می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود.
دیابت چه مشکلاتی ممکن است به‌وجود بیاورد؟
دیابت متاسفانه مشکلات زیادی را ممکن است برای فرد مبتلا ایجاد کند. به‌همین دلیل پیگیری و درمان این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. دکتر کرمانی در وب‌سایت خود اطلاعاتی درباره عوارض و خطرات دیابت ارائه کرده است که در ادامه برای شما آورده‌ایم.
دیابت مشکلات زیادی را برای فرد مبتلا ایجاد می‌کند مانند:
فشار خون بالا و کلسترول
مشکلات سلامت مغز
بیماری‌های لثه‌ای
مشکل در روابط جنسی
از دست دادن شنوایی
عفونت‌های پوستی
آپنه خواب و گرفتگی تنفس
مشکل بینایی
از دست دادن کلیه
نوروپاتی: نوروپاتی یکی از شایع‌ترین مشکلات دیابت است. در ابتدا ممکن است هیچگونه علائمی از این بیماری متوجه نشوید و فقط کمی در دست‌ها و پاها احساس مور مور شدگی یا بی حسی کنید. اما نوروپاتی نهایتا موجب احساس درد، ضعف و مشکلات گوارشی می‌شود؛ چون به عصب‌هایی حمله می‌کند که وظیفه کنترل دستگاه گوارش را دارند.
کنترل ضعیف می‌تواند منجر به مشکلات پیچیده و بلندمدت شود. در این میان مشکلات دیگری ممکن است برای فرد مبتلا ایجاد شود که بسیار جدی هستند مانند: حمله قلبی، سکته مغزی، نابینایی، از کار افتادن کلیه و بیماری رگ‌های خونی که می‌تواند منجر به قطع عضو شود. اگر افراد بتوانند گلوکز خون خود را تا جای ممکن در حد طبیعی نگه دارند، خطر بروز این مشکلات را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهند.
آیا می‌توان از دیابت پیشگیری کرد؟
شاید یک روز چنین اتفاقی بیافتد. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که با انجام برخی کار‌ها می‌توان از بروز نوع ۲ این بیماری پیشگیری کرد. تغییر سبک زندگی می‌تواند شروع ابتلا به بیماری یا شروع آن را به تاخیر بیاندازد. حتی با کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن و انجام روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت فیزیکی به راحتی می‌توان از دیابت نوع دو پیشگیری کرد.
درمان دیابت
تا اینجا با توضیحاتی که خواندید با بیماری دیابت آشنا شدید. حالا می‌خواهیم درباره‌ی درمان دیابت صحبت کنیم. وب‌سایت فرارو توضیحاتی را در این‌باره ارائه کرده است که باهم می‌خوانیم.
افراد مبتلا به این بیماری به منظور تنظیم مصرف انسولین خود، باید چندین بار در روز میزان قند خون خود را کنترل کنند. آن‌ها این کار را با آزمایش یک نمونه از خون انجام می‌دهند. این کار به کمک یک وسیله مخصوص (نیدل) نوک یک انگشت خود را سوراخ کرده و قطره کوچکی از خون را روی یک نوار تست قرار دهند. نوار تست به یک دستگاه به نام مانیتور گلوکز وارد می‌شود. خواندن دقیق میزان قند خون در عرض چند ثانیه توسط این دستگاه صورت می‌گیرد.
درمان دیابت نوع ۱ نیاز به تزریق انسولین روزانه دارد. انسولین تزریقی باعث تولید انسولینی می‌شود که توسط بدن ساخته نمی‌شود. اکثر افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نیاز به دو تا چهار تزریق از انسولین در روز دارند.
افراد مبتلا به دیابت باید تمرینات ورزشی خود را به طور منظم داشته باشند. انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی از سلامت قلب و عروق خونی در افراد مبتلا به دیابت محافظت می‌کند. علاوه بر این، ورزش منظم برای کنترل قند خون مفید است و سبب می‌شود عضلات از گلوکز استفاده کنند و وزن بدن را در حالت ایده آل نگه دارند.
آن‌ها همچنین می‌توانند با رعایت چند اصل دیابت خود را کنترل کنند که عبارتند از:
داشتن رژیم غذایی سالم
فعالیت جسمانی مداوم
مصرف منظم دارو ها
افراد مبتلا به دیابت بهتر است از پزشک خود بپرسند چه مقدار و چه زمانی را برای ورزش کردن برای کنترل هر چه بهتر دیابت خود صرف کنید.
